Zabawy matematyczne

Matematyka jest królową nauk”- tak zwykło się mówić. Stanowi podstawę rozwoju. Rozumienie jej jest wielką sprawnością, zaś stosowanie wielkim dokonaniem prowadzącym do rozwoju w każdej dziedzinie naszego życia.

Głównym celem procesu uczenia, a raczej przyswajania wiadomości matematycznych w przedszkolu jest rozwijanie jego aktywnej postawy intelektualnej wobec sytuacji niejasnych, problemowych, rozwoju wyobraźni, pomysłowości, języka,  w oparciu o gry i zabawy matematyczne, w których dziecko rozwija następujące obszary matematyczne:

1. Orientacja przestrzenna

2. Rytmy

3.Przyczyna i skutek- przewidywanie następstw

4. Liczenie

5. Układanie i rozwiązywanie zadań z treścią. Zapisywanie czynności matematycznych w sposób dostępny dla sześciolatków.

6. Klasyfikacja

7.Intuicje geometryczne

8.Ważenie

9.Pomiar długości i płynów

10.Konstruowanie gier planszowych

Prof. E. Gruszczyk- Kolczyńska (specjalista i autorytet w dziedzinie nauczania matematyki w wieku przedszkolnym)  wyjaśnia, że fundamentem osiągania sukcesu w zakresie edukacji matematycznej dziecka stanowią jego własne doświadczenia. To one stanowią bazę dla tworzenia nowych pojęć i umiejętności. Tak więc przedszkole i dom rodzinny mają  strategiczne znaczenie przygotowanie dziecka do osiągnięcia sukcesu w szkole. 

Dziś zatem trochę o orientacji przestrzennej

Żyjemy w przestrzeni, już od urodzenia uczymy się, jak ją rozumieć. Człowiek zaczyna poznawanie przestrzeni od świadomości własnego ciała, czyli od własnego „ja” (imię, wygląd, nazwy części ciała). Następnie dziecko zaczyna patrzeć na otoczenie ze swojego punktu widzenia. Powoli zauważa, że coś znajduje się przed nim, za nim, z boku itd. Kolejnym krokiem w rozwoju jest kształtowanie się zdolności widzenia świata oczami innej osoby. Ten etap nie jest łatwy i wymaga już wysiłku intelektualnego (rozumienie pojęcia przesunięcia i obrotu).

Z chwilą pójścia do szkoły, dzieciom potrzebna jest jeszcze jedna umiejętność – orientacja na kartce papieru, co jest konieczne w procesie nauki czytania i pisania, a później podczas uczenia się matematyki, fizyki, geografii. Nabywanie tej umiejętności nie jest łatwe. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska uważa, że dzieci rozpoczynające naukę w szkole, powinny dysponować umiejętnością patrzenia na otoczenie oczami drugiej osoby i orientowania się na kartce papieru. W przeciwnym razie, nie będą rozumiały poleceń nauczycieli.

Zdaniem prof. Gruszczyk-Kolczyńskiej, dziecko poznaje przestrzeń w działaniu, poprzez własny ruch – obserwuje, czuje i nazywa swoje doświadczenia. Dlatego powinniśmy aranżować dla niego sytuacje poznawcze, zabawy i zadania do wykonania.

Jak rozwijać u dziecka orientację przestrzenną? Poniżej prezentuję zestaw  przykładowych ćwiczeń i zabaw.

Poznawanie swojego ciała

Dziecko pokazuje i nazywa poszczególne części ciała, dotyka ich, porusza wskazaną częścią ciała np. „poruszam głową, poruszam oczami, poruszam buzią…”

Zabawy przed lustrem

Dziecko ogląda swój wizerunek w lustrze, pokazuje i nazywa części ciała, rusza poszczególnymi częściami ciała, naśladuje i pokazuje miny w lustrze (dowolne miny lub związane z emocjami np. jestem wesoły, jestem smutny, jestem zły).

Powitanie częściami ciała

Dzieci witają się poszczególnymi częściami ciała zgodnie z poleceniami nauczyciela, np. „podajcie sobie prawe ręce, dotknijcie się lewymi kolanami, poklepcie się po lewym ramieniu”.

Zabawa ruchowa „Owoce”

Wokół dziecka na podłodze rozkładamy różne owoce. Dziecko określa położenie tych owoców względem swojej osoby. Pytamy np. Gdzie leży jabłko? Gdzie jest śliwka? Gdzie leży gruszka?

Zabawa ruchowa z piłką

Nauczyciel (rodzic) wydaje dziecku polecenia np.:

– stań za piłką

– stań przed piłką

– stań obok piłki

– podnieś piłkę do góry

– postaw piłkę na podłodze

– podnieś piłkę z podłogi

– rzuć piłkę do mnie.

Zabawa z masą solną

Pomoce: masa solna, dwie tacki, ryż lub inne materiały do ozdabiania.

Dziecko formuje na dwóch tackach dwa duże koła z masy solnej. Na jednej tacce odciska prawą dłoń, a na drugiej lewą. Odciśnięte dłonie ozdabia wg własnego pomysłu.

Umieszczanie przedmiotów wg instrukcji

Gromadzimy różne przedmioty i rozkładamy w sali, np. jabłko na ławce, piłkę pod biurkiem, klocek na telewizorze, zegarek obok krzesła. Dziecko odpowiada na pytanie, gdzie są umieszczone poszczególne przedmioty.

Umieszczanie przedmiotów wg instrukcji

Zadaniem dziecka jest ułożenie klocków wg poleceń nauczyciela. Np. połóż żółty klocek przed sobą, z prawej strony żółtego klocka połóż zielony klocek. Na zielonym klocku połóż czerwony klocek itd.

Zabawa Lewa - prawa

Cel: wprowadzenie stron lewa- prawa.

Należy wykonać kilka podskoków, by przyspieszyć akcję serca. Odszukać, gdzie bije serce, rękę bliższą sercu zostawiamy na tym miejscu, bierzemy frotkę i zakładamy na tę rękę- informujemy - to lewa ręka.

Zobaczymy co mamy po lewej stronie? (lewe ucho, oko, itp.)

Wyciągnij do przodu lewą rękę- pokaż i powiedz, co widzisz po lewej stronie? itd. (to samo robimy z prawą stroną, ręką – frotka w tym czasie cały czas pozostaje na lewej ręce) .

Zabawa „Marsz pod dyktando”

Cel: utrwalenie stron ( z frotką na lewej ręce)

Dziecko porusza się zgodnie z instrukcją osoby dorosłej.

-Idź w prawo 2 kroki…

-Idź do przodu 3 kroki… do tyłu 1 krok…teraz 5 kroków w lewo, itd.

Miłej zabawy